De bouwwereld heeft de afgelopen jaren te maken met een heleboel nieuwe en vaak strenge regels. We moeten in hoge versnelling op weg naar een energie neutrale en circulaire wereld.

Zowel oude als nieuwbouwwoningen worden in een hoog tempo (beter) geïsoleerd om het energiegebruik te minimaliseren. En inmiddels voldoen vrijwel alle nieuwe huizen vanaf 2005 al aan die strengere regels zodat ze aan de huidig geldende BENG-norm voldoen (lees ons eerdere blog om hier meer over te weten). Maar er duikt een nieuw probleem op waar ook grote haast bij geboden is. Oververhitting in je huis, een probleem dat zowel door de opwarming van het klimaat als door onze eigen maatregelen ontstaat.

Van zure regen…

De impact die wij op onze planeet hebben is natuurlijk niet pas in de afgelopen jaren ontstaan. Je kunt je misschien, afhankelijk van je leeftijd natuurlijk, nog wel de angst voor ‘zure regen’ in de jaren 80 herinneren. Vreselijk, de wereld verging in een rap tempo! Foto’s van dode bossen en meren vol levenloze vissen. We moesten de uitstoot van stikstof, zwaveldioxide en ammoniak aan banden leggen! En vervolgens, ergens in de jaren 90, leek deze zure kwestie verdwenen.

Ging het weer beter? Was het allemaal flauwekul? Er zijn destijds wel degelijk maatregelen genomen die ertoe hebben geleid dat de toestand van het milieu drastisch verbeterde. Ook maatregelen die, zoals nu ook steeds vaker het geval is, kosten voor iedereen met zich meebrengen. En dus niet altijd populair zijn. Zo werd benzine loodvrij en duurder, kwam er een algemeen hogere prijs voor stroom en boeren moesten het gebruik van ammoniak inperken. Het doel heiligde de middelen want de zure regen is echt opgeschoond.

…naar oververhitting

We blijken echter hardleers want echt structureel kijken naar ons gedrag en het effect daarvan op het milieu heeft nog een lange tijd geduurd. We zijn er pas de afgelopen 2 decennia echt van overtuigd: het klimaat is wel degelijk aan het veranderen. Het warmt op. We moeten, net als in de jaren 80, opschieten want nu lijken de gevolgen onmiskenbaar groot. Op grote schaal hebben we het dan over een zeespiegel die stijgt en (ei)landen onder water dreigt te zetten. Een groot risico op toenemende natuurrampen als overstromingen, stormen en (bos)branden. Een verstoord ecosysteem met allerlei dieren en planten die af-en uitsterven. Maar dichter bij huis, sterker nog, in huis dreigt ook een gevaar.

De zon schijnt langer en feller en in huizen kan dit tot veel te hoge temperaturen leiden. Er ontstaat letterlijk oververhitting. En waar voor de één 25⁰  graden niet te warm is betekent dit voor een ander (denk aan bejaarden of zieken) erg afzien. De eerder genoemde BENG-norm stelt strenge eisen aan de bouw van huizen. Vooral aan de isolatie hiervan. Hartstikke fijn natuurlijk, vooral in de winter. Want er gaat veel minder warmte verloren waardoor je ook veel minder stook- en energiekosten maakt. Maar in de zomer blijft deze warmte ook hangen wat voor behoorlijke problemen kan zorgen. Oververhitting wordt dus zowel door opwarming van het klimaat als onze maatregelen daartegen veroorzaakt. De recente TO_juli maatregel berekent eventuele  oververhitting in een gebouw om deze te voorkomen.

Maak kennis met TO_juli

We duiken even kort de wat technische en droge materie in. De eisen voor nieuwbouw (zowel woningen als bedrijven) die vanaf 2021 in de Bijna Energie Neutraal Gebouw oftewel BENG-norm worden gehanteerd zijn onder te verdelen in:

• Hoeveel energie een gebouw nodig heeft om te verwarmen, koelen of installaties te verbruiken. Deze eisen vallen onder BENG 1 en 2. Hierin worden de maximale energiebehoefte en primair fossiel energiegebruik in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar bepaald.
• De eis dat een gebouw ook zelf energie moet opwekken. Dat is BENG 3 en geeft aan wat het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten (%) moet zijn.
• En dan is er de meest recente eis, Temperatuur Overschrijding Juli ofwel TO_juli die als BENG 4 gezien mag worden. Hierin wordt aan de hand van een berekening aangegeven wat de eventuele kansen zijn voor oververhitting.

Ligt de verwachting bij deze laatste boven het getal 1,2 dan moeten er maatregelen worden genomen. Dan kun je denken aan zonweringen, een overkapping, andere oriëntatie ten opzichte van de zon of specifieke ventilatie. Maar ook actieve en passieve koelsystemen bieden een uitkomst. Een warmtepomp bijvoorbeeld die in de zomer juist koelte verspreidt in plaats van warmte. Of een vloerverwarming die in warme maanden de vloer koel houdt.

Alle maatregelen moeten uiteraard met elkaar in overeenstemming zijn. Stel de TO_juli is te hoog dan mag een eventueel koelsysteem niet meer energie verbruiken dan in BENG 1,2 of 3 is toegestaan.

Houd het hoofd koel
De uitdaging is groot en voor de bouwwereld wordt het er niet makkelijker op aan alle regels te voldoen. Uiteindelijk moeten wij allemaal maatregelen nemen die soms niet altijd leuk of voordelig voor onze portemonnee zijn. Ons advies, houd het hoofd koel in deze oververhitte tijden. Alleen dan blijven we genieten van het mooiste licht, vandaag én morgen.